Fons
Fons (fris nieuwkomersonderwijs) - Literatuur in de OKAN-klas.
Het belang van literatuur en de positieve effecten ervan. Rijke literaire teksten stimuleren de lees- en taalvaardigheid van leerlingen.
Een aantal weken geleden heb ik mezelf opgegeven op mijn stageschool om taal/huiswerkbegeleiding te geven. Aangezien ik Nederlands studeer, was taalbegeleiding het meest voor de hand liggende. In dat gesprek kwamen een aantal leerlingen ter sprake waarvan enkele OKAN-leerlingen. Dit artikel geeft mij handvaten om OKAN-leerlingen rijke teksten aan te bieden en nadien volgens bepaalde principes aan de slag te gaan.
Eén van de auteurs is Ruud Meert, redacteur van de krant 'Wablieft' en coördinator van het project rond 'Rijke teksten voor OKAN'. Jona Hebbrecht is lerarenopleider, onderzoeker aan hogeschool Odisee en leesonderwijsexpert bij Iedereen Leest. Deze organisatie coördineert campagnes en programma's rond lezen en brengt kennis over leesbevordering en leesplezier samen. Tot slot hebben we nog Marlies Algoet, zij is ook lerarenopleider en onderzoeker aan hogeschool Odisee. Ze doet onderzoek naar kwaliteitsvolle interactie en is coördinator van het postgraduaat Leescoach.
Het artikel zelf geeft in de inleiding aan waarom literatuur nu zo belangrijk is en hoe dit geïntegreerd kan worden in OKAN-klassen. Het beleven van literatuur zou positieve effecten kunnen hebben op het welbevinden, persoonsvorming, empathie, denkvermogen en sociale participatie.
Ook vandaag schommelt
en rammelt de bus.
Net zoals mijn maag.
Ik heb deze ochtend niet kunnen
eten, want ik had de wekker niet
gehoord.
Ik nam dit schooljaar al 40 keer
bus 44.
Ja, ik tel voortdurend. Ik tel alles.
Dat lijkt wat vreemd.
Maar mijn huisdokter zegt dat
het niet besmettelijk is.
Hij zegt ook dat ik het beter
niet luidop doe.
Uit: Beren op de bus - Daniel Billiet
Nadien komt er een opsomming van didactische principes die toegepast kunnen worden in een les met rijke literaire teksten. Enkele voorbeelden hiervan zijn kwaliteitsvolle interactie, model staan, inzoomen en uitzoomen...
Kwaliteitsvolle interactie wil zeggen dat interactief (voor)lezen, de mondelinge taal en woordenschat kan bevorderen. Als er gepraat wordt over wat we lezen, verdiepen de leerlingen zich in hun leeservaring en kunnen er meningen, perspectieven en interpretaties bij de tekst besproken worden.
In- en uitzoomen spreekt een beetje voor zich, het is belangrijk dat je inzoomt op taalspecifieke kenmerken op woord-, zins- en tekstniveau. Als je de leerlingen laat verdiepen in een thema, zoom je uit. Zo zijn er nog enkele didactische principes die je kan toepassen in een OKAN-klas. Als je deze graag eens zou doornemen, kan je deze terugvinden op pagina 14-15 van de digitale FONS 20.
Wablieft wil met dit nieuwe aanbod aan rijke teksten en handleiding, de lees- en leefwereld van OKAN-leerlingen en leerkrachten ondersteunen om deze toe te passen op lees-vaardigheid én leesmotivatie.
Voor OKAN-leerlingen kunnen deze principes een extra hulpmiddel zijn om rijke teksten makkelijker te verwerken. Ik ga deze zeker toepassen maar ook bij leerlingen die geen OKAN-leerlingen zijn, kan dit een hulpmiddel zijn. Begrijpend lezen is niet voor iedere leerling even makkelijk. Onderaan vind je twee weblinks die verwijzen naar de krant van Wablieft en de website van Iedereen leest. Beide weblinks zijn wel handig in onze opleiding.😊
https://www.wablieft.be/nl/krant
Meer Meert, R., Hebbrecht, J., & Algoet, M. (2023). Literatuur in de OKAN-klas. Fons 20 Fris nieuwkomersonderwijs, jaargang 9(1), 14–15.
Dag Youna!
BeantwoordenVerwijderenEen superinteressant onderwerp en artikel die je hebt gekozen. Anderstaligheid is geen gemakkelijk concept om te behandelen, want ieder kind start met een verschillend rugzakje aan kennis en vaardigheden omtrent taligheid en het Nederlands als nieuwe taal. Heel fijn dat je je zo engageert om een kind te begeleiden bij het huiswerk en de taalgroei. Tijdens mijn vorige opleiding heb ik dat ook gedaan en twee weken geleden vroeg de familie of ik terug kon komen helpen, omdat het de verkeerde kant opgaat. Het is niet alleen een zeer leerrijke ervaring, maar je haalt er veel voldoening uit. Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen!
Je schrijft vlot en gestructureerd, dat maakt jouw uitgebreide tekst zeer aangenaam om te lezen. De toegevoegde links zijn inderdaad handig voor de opleiding, waarvoor dank!
Mocht je je nog meer willen verdiepen in de onderwerpen anderstaligheid en meertaligheid en wat je kan doen in de klas, dan heb ik nog twee aanraders. ‘Het meertalig kind’ van Marinella Orioni. Ze vertelt over haar eigen ervaringen als meertalig persoon gekoppeld aan het wetenschappelijk onderzoek in voornamelijk België en Nederland. Ze maakt ook een onderscheid tussen anders- en meertaligheid en meerdere aspecten die er onlosmakelijk mee verbonden zijn: foute ideeën rondom anders-en meertaligheid én taalachterstand, de werking van het taalbrein, de multiculturaliteit en de koppeling ervan tussen thuistaal en schooltaal, enzovoort.
Een ander boek is eerder didactisch gericht en heet ‘Taal in de klas – zes bouwstenen voor effectieve taaltrajecten’ en is ‘recent’ uitgegeven (2022). Het boek biedt extra didactische handvaten voor jezelf als persoon, maar ook als leerkracht. Het meerlagig ondersteuningsmodel, het opbouwen van een taaltraject en de combinatie van deelvaardigheden, mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid, de kwaliteit van je instructies en de ondersteuning voor leerlingen en jezelf zijn de hoofdonderwerpen.
Met vriendelijke groeten en succes met de taal- en/of huiswerkbegeleiding!
Govert